Toplumda sık rastlanan kanser türlerinden biri olan kolon yani kalın bağırsak kanseri görülme riski ilerleyen yaşla birlikte 10 kat artıyor. Fazla kilolar, yanlış beslenme alışkanlıkları, hareketsizlik ve bağırsak poliplerinin zemin hazırlayabildiği kolon kanserinden korunmanın yolu ise düzenli kontrollerden geçiyor. Memorial Hizmet Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Kemal Hünerli, kolon kanseri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Poliplerin görülme sıklığı yaşla birlikte artıyor
Polipler mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaktan kaynaklanan organın iç yüzeyine doğru büyüyen kitlelerdir. Erişkinlerin % 15-20’sinde görülmektedir. Poliplerin çoğu iyi huylu olmasına karşın bazılarında kanser gelişimi görülmektedir. Polipler kalın bağırsağın tüm bölümlerinde görülmesine rağmen sıklıkla %70 oranında, kalın bağırsağın sol bölümü, sigmoid kolon ve rektumda bulunmaktadır. Poliplerin görülme sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. 50 yaş civarında nüfusun yaklaşık %25’inde değişik tiplerde polipler görülmektedir.70’li yaşlarda ise görülme sıklığı %50’ye yakındır.
Tuvalet alışkanlıklarında değişiklikler ve karın ağrısını önemseyin
Poliplerin büyük bölümü belirti vermeyip, genellikle tesadüfen endoskopi veya sanal kolonoskopi ile tespit edilmektedir. Polipler bazen kanama, mukus salgısı, bağırsak hareketlerinde değişiklik ve karın ağrısı gibi belirtiler verebilmektedir. Endoskopi işlemi sırasında bir polip dahi belirlense, tüm kalın bağırsağın incelenmesi gerekir. Çünkü bu hastaların % 30’unda kalın bağırsağın diğer bölümlerinde polipler olması beklenebilmektedir. Poliplerin endoskopi sırasında sadece gözle bakılması ile kanserleşme olasılıklarını anlayabilmek mümkün olmadığından alınmaları önerilmektedir. Polip tespit edilen kolonoskopi tetkiklerinden kısa bir süre sonra kontrol kolonoskopisi yapıldığında, çeşitli çalışmalarda % 25-50 oranında tekrar polip belirlendiği bildirilmektedir. Bu sebeple kolonoskopi ile polipektomi (polipin alınması işlemi) yapıldıktan sonra kolonoskopi tekrarı gerekmektedir.
Kalın bağırsak poliplerinde risk faktörlerine dikkat!
- 40 yaş civarında risk başlamaktadır.
- Aile bireylerinden birinde kalın bağırsak poliplerinin olması durumu önemlidir.
- Sigara içenlerde kalın bağırsak kanseri riski % 20 artmaktadır.
- Alkol kullanımına dikkat edilmelidir.
- Hareketsizlikten ve obeziteden kaçınılmalıdır.
- İş kaybı, boşanma gibi yaşantı değişiklikleri ile gelen stresten uzak durulmalıdır.
- Düzenli kolonoskopi hayat kurtarır
Poliplerin kansere dönüşmeden erken evrede teşhisinde kolonoskopinin büyük önemi vardır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda kolonoskopi yapılarak poliplerin erken devrede çıkarılması ile kolon kanserinin büyük ölçüde engellenebildiği görülmektedir. Sonuç olarak kalın bağırsak poliplerinin erken tanı ve tedavisi ve dolayısıyla gelişebilecek bağırsak kanserinin önlenmesi için 40 yaş sonrası dışkıda gizli kan taraması ve kolonoskopi yapılması önerilmektedir.
